Het kan best een uitdaging zijn om leerlingen met autisme in de klas goed te ondersteunen. Maar met de juiste hulpmiddelen en aanpak kun je de leeromgeving veel prettiger en toegankelijker maken. In dit artikel bespreken we enkele van de beste hulpmiddelen voor autisme in de klas en hoe deze kunnen helpen om leerlingen succesvoller en gelukkiger te maken.
Thuiszitters
De cijfers liegen er niet om. Sinds de wet passend onderwijs is ingegaan is het aantal thuiszitters aan het toenemen ipv dat dit aantal afneemt. Veel thuiszitters zijn kinderen met autisme of hoogbegaafdheid. Ook ik heb een zoon met autisme. Hij heeft inmiddels de reguliere basisschool afgerond. Op de kleuterschool kreeg hij de diagnose. Mijn ervaring is dat de ene leerkracht er beter mee om te gaan dan de ander. Mijn tips als ouder is dan ook om altijd in gesprek te blijven. Door al in het begin van het schooljaar het gesprek aan te gaan met de nieuwe leerkracht kun je al veel dingen bespreken om het je kind zo prettig mogelijk te maken. Als ouder ken je je kind immers door en door en op school moeten ze je kind nog leren kennen.
Wat is autisme?
Autisme, of autismespectrumstoornis (ASS), is een ontwikkelingsstoornis die invloed heeft op hoe iemand communiceert, sociale interacties aangaat en informatie verwerkt. Elk kind met autisme is uniek en heeft verschillende behoeften. Daarom is het goed om te begrijpen dat er geen one-size-fits-all benadering is als het gaat om ondersteuning en begeleiding. De hulpmiddelen die ik aanraad, kunnen wel een goede basis vormen voor het creëren van een ondersteunende leeromgeving voor het kind met autisme in de klas.
Hulpmiddelen voor autisme op school
Kinderen met autisme hebben soms wat extra ondersteuning nodig in de klas om zich prettig te voelen en goed mee te kunnen doen. Autisme kan namelijk invloed hebben op hoe een kind leert, communiceert en reageert op prikkels. Omdat elk kind met autisme anders is, is het belangrijk om verschillende hulpmiddelen in de klas te gebruiken die aansluiten bij hun specifieke behoeften.
Denk bijvoorbeeld aan visuele hulpmiddelen, koptelefoons om geluiden te dempen, planners en sensorisch speelgoed. Deze onmisbare tools kunnen je kind helpen om de vaak drukke schooldag overzichtelijker en rustiger te maken, zodat kinderen met autisme zich beter kunnen concentreren en leren.
1. Visuele ondersteuning
Visuele hulpmiddelen zijn erg belangrijk voor veel kinderen met autisme. Ze helpen bij het organiseren van gedachten, begrijpen van taken en verminderen van angst door voorspelbaarheid te bieden. Dit kan variëren van eenvoudige pictogrammen en grafieken tot meer geavanceerde software en apps.
- Pictogrammen en kaarten: Door gebruik te maken van pictogrammen of kaarten, kunnen leerkrachten visuele schema’s creëren die de dagelijkse routine duidelijk maken. Dit helpt kinderen te begrijpen wat er van hen wordt verwacht en wat er gaat gebeuren, wat hun gevoel van veiligheid en voorspelbaarheid vergroot.
- Visuele timers: Deze hulpmiddelen helpen kinderen bij het beheren van hun tijd en begrijpen hoeveel tijd ze hebben voor een bepaalde activiteit. Dit kan vooral nuttig zijn bij de overgang tussen activiteiten.
2. Noise cancelling koptelefoon
Veel kinderen met autisme zijn gevoelig voor geluiden. Een luidruchtig klaslokaal kan hen dan ook snel overprikkelen, wat weer kan leiden tot angst en moeilijkheden met concentratie. Noise cancelling koptelefoons kunnen in zulke gevallen een enorme hulp zijn. Ze verminderen achtergrondgeluid en zorgen ervoor dat kinderen zich beter kunnen concentreren op hun werk zonder afgeleid te worden.
3. Planner zonder maandaanduiding
Een planner kan een waardevol hulpmiddel zijn voor leerlingen met autisme om hun dag goed te plannen en organiseren. Een planner zonder maandaanduiding is hierbij erg handig omdat je op elk moment kunt starten zonder je zorgen te maken over de datum. Dit betekent dat als een leerling moeite heeft gehad om in een routine te komen, ze op elk gewenst moment opnieuw kunnen beginnen zonder verspilling van ongebruikte pagina’s. Het stelt hen in staat om flexibel te zijn en hun tijd beter te beheren. Ook zien ze meteen hoe hun dag/week eruit ziet. Dit biedt rust en overzicht.
4. Sociale verhalen en scripts
Sociale verhalen zijn korte beschrijvingen van een specifieke situatie, activiteit of gebeurtenis die beschrijven wat er kan gebeuren en waarom dit kan gebeuren. Deze verhalen helpen kinderen met autisme te begrijpen hoe ze zich in verschillende sociale situaties kunnen gedragen. Het gebruik van sociale scripts kan kinderen ook helpen om gesprekken te oefenen en vertrouwen te krijgen in sociale interacties met andere leerlingen of leerkrachten.
5. Sensorische hulpmiddelen
Veel kinderen met autisme hebben behoefte aan sensorische hulpmiddelen om te kunnen focussen, ontprikkelen of kalmeren. Sensorische hulpmiddelen zoals fidget toys, zachte dekens, of zelfs speciale zitkussens kunnen helpen om hun zintuigen te kalmeren en hun aandacht te verbeteren.
Het belang van aanpassingen in de klas
Naast het gebruik van handige tools en hulpmiddelen, kunnen eenvoudige aanpassingen in de klas ook een groot verschil maken. Zo werd er bij mijn zoon op de basisschool erg veel gewisseld van plek. Dit bracht voor hem veel onrust. We hebben toen gevraagd om een vaste plek voor in de klas. En dat hielp al enorm. Denk ook aan het bieden van een rustige hoek waar een kind zich kan terugtrekken als het allemaal wat te veel wordt, het bieden van extra pauzes gedurende de dag, of het gebruik van duidelijke en korte instructies.
Het is ook belangrijk als ouders om regelmatig overleg te hebben met de betreffende leerklacht, indien mogelijk, met het kind zelf, om te begrijpen wat werkt en wat niet werkt voor het kind of de leerkracht. Ga er niet blindelings vanuit dat elke leerkracht voldoende kennis over ASS heeft. Mijn ervaring hierbij is dat dit per leerkracht enorm kan verschillen. Bovendien is elk kind met autisme anders, en wat voor de een werkt, werkt misschien niet voor de ander. Als ouder ken je je kind door en door en weet je vaak wel wat jouw kind nodig heeft.
Hulpmiddelen voor kind met autisme in de klas
Het ondersteunen van een kind met autisme op school vraagt om geduld, begrip en de juiste hulpmiddelen. Door gebruik te maken van visuele ondersteuning, noise cancelling koptelefoons, een planner zonder maandaanduiding en sensorische hulpmiddelen, kan een kind met autisme beter gedijen in een schoolomgeving.
Het belangrijkste is om flexibel te blijven en aanpassingen te maken die passen bij de individuele behoeften van het kind. Door met elkaar in gesprek te blijven en hulpmiddelen en strategieën te gebruiken, kan je een positieve en inclusieve leeromgeving maken waar elk kind de kans krijgt om naar school te kunnen en te slagen.